Bewijsstukken van ouders die slachtoffer zijn geworden van de toeslagenaffaire worden nog steeds op dagelijkse basis vernietigd. Dit blijkt uit eigen onderzoek en ervaring van mij persoonlijk binnen deze kwestie. Gemeenten en andere overheidsinstellingen zijn verplicht om hun archieven na de bewaartermijn te vernietigen, voor de meeste documenten geldt een termijn van maximaal 10 jaar. Hiermee gaat een schat aan informatie voor toeslagenouders verloren.
Bewijsstukken toeslagenouders
Bewijsstukken van toeslagenouders waar je dan bijvoorbeeld aan moet denken zijn schuldenregistraties van mensen die een saneringstraject hebben doorlopen. Veel slachtoffers van de toeslagenaffaire zijn, net als ik, in een schuldsaneringstraject terecht gekomen. In mijn geval was dit een onderdeel van de gemeente Deventer. Hun archief valt onder de zogenaamde overheidsarchieven. Dit soort documentatie is gebonden aan regels van de Rijksoverheid, die o.a. een bewaartermijn oplegt.
Bewaartermijnen overheidsinformatie
Bewaartermijnen lopen uiteen. Ze kunnen slechts een paar jaar duren of tientallen jaren. Verstrijkt deze termijn? Dan zijn overheidsinstellingen verplicht om de documenten te vernietigen. Volgens de Rijksoverheid ‘lopen de kosten anders enorm op en wordt het steeds moeilijker om de juiste informatie te vinden’.
Een klein deel van de informatie is volgens de Rijksoverheid wel belangrijk genoeg om blijvend te bewaren, namelijk:
- adviezen en rapporten waarop ministeries hun beleid baseren
- bouwvergunningen
- documentatie rond bijzondere gebeurtenissen of rampen
Documenten die langdurig worden bewaard, worden na 20 jaar overgebracht naar het Nationaal Archief of naar een lokale of regionale archiefdienst. Daar kan iedereen ze inzien. Voor mij was de toeslagenaffaire en alle financiële problemen die dit met zich meebracht een persoonlijke ramp, maar helaas telt dat niet. De stukken over mijn schuldsaneringstraject worden na 10 jaar vernietigd.
Leestip: Google account gehackt? Dit moet je doen!
Mijn persoonlijke verhaal als slachtoffer van de toeslagenaffaire
Ik weet precies wanneer ik als fraudeur te boeken ben komen te staan. Dit is in oktober 2009 gebeurd. Ik studeerde op dat moment aan Hogeschool Windesheim in Zwolle en ontving maandelijks studiefinanciering. Binnen deze studiefinanciering zat in mijn geval een eenoudertoelage. Ik ben namelijk op mijn vijftiende moeder geworden. Een eenoudertoelage is een onderdeel van het totale maandelijkse bedrag dat je aan studiefinanciering ontvangt. Extra geld, dat bedoeld is voor het onderhoud van je kind. In 2009 maakte ik al een paar jaar gebruik van deze toelage.
Steekproef DUO
In september 2009 ontving ik thuis een brief van DUO, waarin stond dat zij een steekproef uitvoerden en mij vroegen om bewijsstukken van het bestaan van mijn zoon aan te leveren. Ik moest een brief van de Sociale Verzekeringsbank (SVB) opsturen, waaruit bleek dat ik kinderbijslag ontving voor mijn zoon.
Geen papieren, geen zoon!
Dit kon ik niet aanleveren, op papier was mijn moeder namelijk de voogd van mijn zoon en de enige gemachtigde om dit bewijsstuk te mogen ontvangen van de SVB. Iedereen in Nederland die jonger is dan 16 jaar en moeder wordt moet een dergelijke voogd aanwijzen.
Mijn moeder heeft in september 2009 een aneurysma gehad in haar hoofd en lag op dat moment in coma. Zowel ik, als mijn vader hebben deze privé-omstandigheden uitgelegd aan de SVB en later ook aan DUO. De SVB liet ons weten dat zij de wet zouden overtreden als zij deze documenten naar iemand anders dan de rechthebbende zouden sturen. DUO gaf aan dat mijn persoonlijke situatie niets veranderde aan hun vraag en de termijn van drie weken waarin ik de papieren diende op te sturen. En zo geschiedde het dat DUO noteerde dat ik geen kind had en onterecht jarenlang een eenoudertoelage had ontvangen.
Het gevolg? Een studieschuld van 82.000 euro en 4 jaar schuldsanering (30 euro per week) omdat ik de ene na de andere rekening niet meer kon betalen.
Fase 2 compensatie
In januari 2023 ben ik officieel bestempeld als slachtoffer en gecompenseerd in fase 1. De wachttijd voor fase 2 is enorm lang. Mensen zoals ik, die zich in het derde kwartaal van 2022 hebben aangemeld voor de compensatieregeling zijn in 2024 aan de beurt voor deze tweede fase. Hierin wordt, na het vaststellen van het onterecht handelen van de overheid, naar je persoonlijke situatie gekeken.
Deel aflossingen DUO kwijt
Om mezelf hierop voor te bereiden, ben ik zelf op zoek gegaan naar schuldenoverzichten. Zo ontdekte ik bijvoorbeeld dat ik al een deel van mijn studieschuld had afbetaald dat niet wordt vergoed. Het gaat om 11.000 euro, die ik voor 2020 heb afgelost. Aflossingen van voor 2020 worden niet terug betaald. Mijn studieschuld is nu wel volledig kwijtgescholden, maar die 11.000 euro ben ik dus kwijt.
Schuldenoverzicht bijna vernietigd
Vervolgens dook ik in mijn schuldsaneringsdocumentatie. Omdat het inmiddels al 10 jaar geleden is, had ik zelf nog maar weinig papieren. Ik heb toen een mail gestuurd naar de instantie van de gemeente Deventer die mij destijds ondersteunde. Ik moet zeggen dat iedereen echt super behulpzaam is als ze je verhaal horen, dat wil ik echt even benadrukken. Dit geldt voor de gemeente en ook voor de mensen die bellen vanuit de Catshuisregeling. Ik kreeg een medewerkster aan de telefoon, die helemaal in mijn dossier was gedoken. Ik wilde weten wat het totaaloverzicht van mijn schulden destijds was, om te kijken of het boven de gecompenseerde 30.000 euro uitkomt. Zo’n document wordt opgemaakt voordat je schuldsaneringstraject start.
De dame die me hielp vertelde dat ze op het nippertje nog een overzicht had kunnen vinden. Mijn aanmelding dateert uit 2012 en de start van mijn traject uit 2013. Dergelijke documenten worden dus na 10 jaar vernietigd. Gelukkig heb ik mijn papieren dus nog wel net op tijd kunnen verzamelen.
Gevolgen vernietigen bewijsstukken toeslagenouders
Het verbaast mij dat er op dagelijkse basis overheidsdocumenten worden vernietigd, die belangrijke bewijsstukken vormen voor slachtoffers van de toeslagenaffaire. De hele affaire heeft tussen 2005 en 2019 gespeeld. Na dit jaar worden de stukken van 2013 vernietigd. 2005 t/m 2012 zijn inmiddels al door de versnipperaar gegaan.
Mijn verhaal is maar een voorbeeld. Er zijn uiteenlopende andere overheidsdocumenten die belangrijk kunnen zijn voor de bewijsvoering van toeslagenouders en die straks niet meer terug te halen zijn. Kan het kabinet dit niet tijdelijk bevriezen? Of vinden ze het niet zo erg dat de stukken er straks niet meer zijn?